In de voedingsindustrie zijn recall (terugroepacties) en traceability (traceerbaarheid) onderdelen waar je als bedrijf op moet anticiperen. Kun je dit niet tijdig of volledig doen, dan kun je boetes riskeren of in het ergste geval zelfs een (tijdelijke) sluiting van het bedrijf door de NVWA. Deze processen zijn onmisbaar om snel en efficiënt te reageren op voedselveiligheidsproblemen en om het vertrouwen van consumenten in uw producten te behouden.
Wat is traceability?
Traceability in de voedingsindustrie verwijst naar het vermogen om de geschiedenis, toepassing of locatie van een product te traceren doorheen de gehele supply chain. Dit omvat het volgen van voedsel vanaf de oorsprong (zoals de boerderij) tot aan de eindconsument. In principe moet een bedrijf één stap vooruit en één stap terug kunnen traceren. Met andere woorden, u moet kunnen aantonen van wie u het product heeft gekocht en aan wie u het product heeft verkocht.
Belang van traceability
Traceability speelt een sleutelrol in het beschermen van de volksgezondheid. Het maakt het mogelijk om snel de bron van voedselveiligheidsproblemen te identificeren, wat essentieel is voor het effectief aanpakken van deze problemen. Het draagt ook bij aan het consumentenvertrouwen, omdat het laat zien dat bedrijven volledige controle hebben over hun productieprocessen.
Hoe kunt u producten traceren?
Traceability vindt vaak plaats op basis van batch nummers. Een batch nummer is een code die aan een product wordt meegegeven waarmee de fabrikant kan herleiden wanneer het product is geproduceerd. Waarom is dit belangrijk? Stel je een snoepfabrikant voor die per dag 100.000 repen produceert en in Europa meerdere fabrieken heeft. Zij exporteren, via meerdere partners, hun repen naar Amerika. Op gegeven moment is er een klant die ziek wordt van een reep, of wellicht een groot, hard, stuk plastic vindt in de verder overheerlijke chocoladereep. Aan de hand van de batch code kan men traceren waar het geproduceerd is en wanneer.
In het bovenstaande voorbeeld zal de klant het batch nummer doorsturen naar de leverancier (X), die dit op zijn beurt weer communiceert naar zijn of haar leverancier, net zo lang totdat het bij de fabrikant terecht komt. Daarnaast zal leverancier X ook alle klanten die een reep met dezelfde batch hebben ontvangen moeten informeren het product niet meer te consumeren, terug te brengen of te blokkeren (in het geval van B2B).
Recall voorbeeld
Nu de informatie terecht is gekomen bij de fabrikant kan die een onderzoek instellen. Stel dat de batch code NL-1-2306231453 is, dan zou je dit bijvoorbeeld kunnen lezen als:
- Locatie: Nederland
- Fabriek: 1
- Datum: 23.06.2023
- Tijdstip: 14:53
Op deze wijze kan men precies zien wanneer en waar het geproduceerd is. Als een klant dus op 23.06.2024 (precies een jaar later) het probleem constateert, hoeft men niet alle repen van het hele jaar terug te roepen, maar enkel het risico te beperken tot een bepaalde productietijd.
Kortom, traceability is in meerdere opzichten belangrijk maar is vooral een heel belangrijke tool om de omvang van het risico in kaart te brengen. En daarmee verdere schade en algehele impact te beperken. Traceability van producten vinden doorgaans plaats op basis van een massabalans. Kijk op onze pagina recall voorbeeld voor een meer gedetailleerde uitleg.
Wat is een Recall?
Een recall in de voedingsindustrie is een proces waarbij producten die mogelijk onveilig zijn voor de consument, (vrijwillig) uit de markt worden gehaald. Recalls kunnen variëren van een beperkte terugroepactie van bepaalde partijen tot een volledige nationale of internationale terugroepactie.
Een goed voorbereide en uitgevoerde recall strategie is cruciaal voor het beperken van gezondheidsrisico’s voor de consument en het beschermen van het merkimago. Traceability is, zoals in het bovenstaande voorbeeld duidelijk is geworden, onmisbaar voor een succesvolle recall.
Implementatie van traceability en recall systemen
De implementatie van traceability- en recall-systemen omvat:
- Traceability: Implementatie van technologieën voor het volgen van producten door de gehele supply chain.
- Recall Plan: Ontwikkelen van een gedetailleerd recall plan, inclusief procedures voor communicatie en logistiek.
- Training: Opleiden van personeel over de procedures en het belang van traceability en recalls.
- Testen van Systemen: Regelmatig testen van recall- en traceability-systemen om hun effectiviteit te waarborgen.
U kunt er voor kiezen om zelf een systeem op te zetten en eventueel handmatig gegevens bij te houden. Of u kiest voor een administratiesysteem met traceability functionaliteit. Dit zijn overigens vaak dure systemen die meerdere honderden euro’s per maand kosten, per gebruiker.
Kijk op onze pagina recall procedure voorbeeld voor een overzicht met stappen die u dient te nemen bij een recall.
Uw verantwoordelijkheden als leverancier
Artikel 19 van de Algemene Levensmiddelen Verordening (ALV), officieel bekend als Verordening (EG) Nr. 178/2002, betreft de verplichtingen van exploitanten van levensmiddelenbedrijven in het geval van producten die niet voldoen aan de voedselveiligheidsvereisten. Kort omschreven treft u hier de volgende verplichtingen:
- Verantwoordelijkheid van exploitanten: Exploitanten van levensmiddelenbedrijven zijn verantwoordelijk voor het waarborgen dat levensmiddelen die ze produceren, verwerken of distribueren. Zij moeten voldoen aan de eisen van de voedselveiligheidswetgeving.
- Actie bij onveilige producten: Als een exploitant van een levensmiddelenbedrijf redenen heeft om aan te nemen dat zijn levensmiddel niet voldoet aan de voedselveiligheidsnormen, moet hij passende stappen ondernemen om het risico voor de eindconsument te beperken. Dit kan meerdere dingen inhouden. Voorbeelden zijn: het informeren van de bevoegde autoriteiten en het terughalen van het product van de markt. Daarnaast kan het ook betekenen dat zij de consumenten effectief en nauwkeurig moeten informeren over de risico’s.
- Meldingsplicht: De exploitanten hebben een meldingsplicht naar de autoriteiten. Wanneer een voedingsmiddel mogelijk schadelijk is voor de menselijke gezondheid moet men de bevoegde autoriteiten binnen 4 uur informeren.
- Traceerbaarheid: Exploitanten moeten de autoriteiten alle relevante informatie verstrekken die nodig is om de oorsprong van het veiligheidsprobleem te traceren.
- Samenwerking met autoriteiten: Exploitanten zijn verplicht om samen te werken met de autoriteiten. Dit is noodzakelijk om risico’s die voortvloeien uit hun producten te voorkomen, te beperken of te elimineren.
In het algemeen legt Artikel 19 van de ALV de verantwoordelijkheid bij bedrijven in de voedingsindustrie om actie te ondernemen wanneer hun producten niet voldoen aan de vastgestelde voedselveiligheidsnormen. En, daarnaast, om nauw samen te werken met de voedselveiligheidsautoriteiten om de gezondheid en veiligheid van consumenten te beschermen.