Wat is Kruisbesmetting?

Kruisbesmetting is een van de belangrijkste oorzaken van voedselvergiftiging en voedselgerelateerde ziektes. Simpel gezegd, kruisbesmetting treedt op wanneer schadelijke micro-organismen of allergenen van de ene plaats naar de andere worden overgedragen, vaak via voedsel, gereedschap of oppervlakken.

Dit proces kan leiden tot de verspreiding van bacteriën, virussen en andere ziekteverwekkers, wat de voedselveiligheid ernstig in gevaar kan brengen. Laten we dieper ingaan op hoe kruisbesmetting ontstaat, wanneer het kan optreden, en hoe je dit kunt voorkomen.

Wanneer kan kruisbesmetting optreden?

Kruisbesmetting kan optreden op elk moment tijdens de bereiding, opslag of presentatie van voedsel. Dit kan zowel thuis in de keuken gebeuren als in professionele voedselverwerkingsfaciliteiten en restaurants. Er zijn een aantal specifieke momenten en manieren waarop kruisbesmetting een risico vormt:

1. Tijdens de bereiding van voedsel – Wanneer je rauw vlees, gevogelte of vis bereidt en dezelfde snijplank of mes gebruikt voor ander voedsel zonder tussendoor schoon te maken, kunnen bacteriën zoals Salmonella en E. coli worden overgedragen. Dit noemen we microbiologische gevaren.
2. Bij opslag van voedsel – Wanneer rauwe producten, zoals kip of rundvlees, boven gekookte of kant-en-klare maaltijden worden opgeslagen, kunnen sappen of vloeistoffen van het rauwe voedsel naar beneden lekken en besmetting veroorzaken.
3. In keukengerei en gereedschap – Gereedschap, zoals messen, snijplanken en zelfs handen, kunnen bacteriën van besmet naar schoon voedsel overdragen als ze niet grondig gewassen worden na elk gebruik.
4. Tijdens het serveren van voedsel – Gebruik je hetzelfde bestek of serveerlepels voor rauwe en gekookte producten, dan kunnen schadelijke micro-organismen op het bereide voedsel terechtkomen, zelfs als het al verhit is.

Kruisbesmetting voorbeelden

Om een beter beeld te krijgen van hoe kruisbesmetting plaatsvindt, volgen hier enkele concrete voorbeelden uit de praktijk:

1. Snijplanken – Het gebruiken van dezelfde snijplank voor rauwe kip en groenten zonder deze te wassen. Bacteriën uit het rauwe vlees komen dan op de groenten terecht, wat het risico op voedselvergiftiging vergroot.
2. Handdoeken en doeken – Het gebruik van dezelfde keukendoek om handen af te drogen en oppervlakken schoon te vegen kan kruisbesmetting veroorzaken, vooral als de doek is gebruikt om sappen van rauw vlees op te vangen.
3. Oppervlakken en gereedschappen – Als dezelfde tang of hetzelfde mes voor rauw en gekookt voedsel wordt gebruikt zonder tussentijdse reiniging, kunnen bacteriën van rauw voedsel worden overgedragen op producten die klaar zijn om te eten.
4. Opslag in de koelkast – Bewaar je rauwe vis of vlees zonder afdekking boven kant-en-klaarmaaltijden of salades in de koelkast? Dan kunnen schadelijke bacteriën via de sappen in het rauwe vlees op ander voedsel terechtkomen.
5. Grill en barbecue – Het gebruiken van dezelfde tang voor rauw en gekookt vlees zonder deze schoon te maken is een veelvoorkomende oorzaak van kruisbesmetting bij het barbecueën.

Hoe kruisbesmetting te voorkomen?

Om kruisbesmetting te voorkomen en voedselveiligheid te waarborgen, kun je enkele eenvoudige hygiënemaatregelen nemen:

• Gebruik aparte snijplanken voor rauw vlees, groenten, en kant-en-klaar voedsel.
• Was handen en keukengerei grondig na het hanteren van rauw voedsel, zeker voordat je ander voedsel gaat bereiden.
• Bewaar rauw en bereid voedsel apart in de koelkast, waarbij rauw voedsel onderin ligt om lekken te voorkomen.
• Gebruik aparte keukendoeken voor verschillende taken, zoals het afdrogen van handen en schoonmaken van oppervlakken.
• Kookgereedschap wisselen – Gebruik bij het barbecueën of koken aparte tangen en lepels voor rauw en gekookt voedsel.